Noden in kaart brengen
Een onderzoek naar de noden en vragen van bewoners is een goede start voor het uitwerken van een visie en een strategie rond digitale inclusie. Het geeft inzicht in dringende vormingsnoden en hiaten in het bestaande aanbod, en daarnaast kan het handvaten geven om doelstellingen op langere termijn te bepalen.
Zowel in Antwerpen als in Kortrijk grepen we de start van het project Digitaal Inclusieve Wijk aan om stil te staan bij de noden en vragen van de mensen zelf.
Deze zaken speelden mee bij de praktische uitwerking van de bevraging:
-
Voorkeur voor persoonlijke bevraging, met mogelijkheid om door te vragen
-
Vragen naar leeftijd, geslacht, moedertaal om in kaart te brengen of er noden of voorkeuren te koppelen zijn aan een specifieke groep van mensen
-
Informatie over de toestellen die mensen reeds bezitten en waarvoor ze deze gebruiken
-
Inzicht krijgen in de mate waarbij de lesomstandigheden meespelen (tijdstip, locatie, frequentie)
-
Gericht vragen naar onderwerpen waarover de mensen willen bijleren
De resultaten uit een dergelijke bevraging kunnen helpen om het vormingsaanbod bij te sturen, bijvoorbeeld een specifieke aanpak voor senioren of anderstaligen, inspiratie voor vormingsonderwerpen.
Deur aan deur in wijk Den Dam
In Antwerpen startte Buurtwerking Elegast een bevraging bij de inwoners van Antwerpen-Dam. De buurtwerker ging van deur tot deur om de mensen te bevragen.
Dit vraagt een grote tijdsinvestering, maar is noodzakelijk in een wijk als deze omdat de taal anders een te grote barrière kan zijn.
De bevraging werd daarnaast ook gedeeld op Oor, een Antwerpse website voor participatie.
De rondgang moest helaas een tijd te worden stilgelegd omwille van de corona-maatregelen.
Er werd als eerste alternatief overgeschakeld op het doormailen van de bevraging, maar al snel bleek dat veel mensen niet over een e-mailadres beschikken.
Deze ervaring was gelijk de aanleiding tot één van de eerste acties, namelijk het uitwerken van een workshop waarbij mensen worden geholpen om een e-mailadres te maken en hoe dit te gebruiken.
De bevraging in Antwerpen-Dam kon uiteindelijk afgerond worden, met deze conclusies:
-
Meerderheid van de buurtbewoners hebben de financiële middelen niet om een laptop of computer aan te kopen.
-
Meerderheid van de buurtbewoners geeft aan een slechte internetverbinding te hebben.
-
De meerderheid van de buurtbewoners geeft aan meer digitale vaardigheden te willen aanleren en dat liefst individueel.
-
De meerderheid van de buurtbewoners kan niet terecht bij vrienden of familie voor digitale ondersteuning.
-
Buurtbewoners gaven aan dat ze graag in het buurtwerk terecht willen kunnen voor ondersteuning, aangezien de andere openbare computerruimtes wat te ver af liggen van de wijk.
Naar aanleiding van de resultaten van de bevraging startte buurtwerk Elegast met digi-donderdag: een vast moment in de week waarop buurtbewoners terecht kunnen met al hun vragen over werken met de smartphone of computer.
Bevraging in Kortrijk
In Kortrijk werd er gewerkt met een gelijkaardige vragenlijst. De vragenlijst was opgemaakt in een digitale toepassing, en dit vooral in functie van de projectmedewerker die op deze manier de antwoorden vlot kon registeren en verwerken. De vragen zelf werden op een informele manier en op maat van de mensen gesteld.
In Kortrijk was het uitgangspunt voor de bevraging niet één specifieke wijk, maar wel de noden van mensen in het algemeen of van bepaalde groepen, zodat daar rekening mee kan worden gehouden in het e-inclusiebeleid.
De medewerker ging langs in de cafetaria van de wijkcentra, bij praatgroepen anderstaligen, bij deelnemers van een activeringstraject, op de wekelijkse markt.
Er werd gevraagd aan maatschappelijk werkers van de sociale dienst en de wijkcentra om mee te werken aan het onderzoek en enkele cliënten te bevragen.
Naast de gerichte vragen, was er ruimte om stil te staan bij de context en de motivatie of angst van mensen. Dit gaf ook inzichten in hoe we vormingen op maat kunnen organiseren.
Het onderzoek liep over een periode van 3 maanden, in het najaar van 2019. Dit leidde tot enkele conclusies/aanbevelingen:
-
Aandacht voor een gedifferentieerd aanbod, waarbij er bijzondere aandacht is voor trage cursussen o.a. voor echte beginners, of anderstaligen
-
Lokaal organiseren, niet ver van waar de mensen wonen
-
Bijzondere aandacht voor de promotie van vorming voor anderstaligen en digitaal kwetsbaren. Door de promotie minder digitaal te doen, maar wel via folders, en via partners en hulpverleners die contact hebben met de doelgroepen
-
Actieve samenwerking met andere inclusiepartners
Een bevraging is natuurlijk een momentopname.
De digitale evolutie gaat steeds verder en de noden en vragen zullen mee evolueren.
We moeten dus zeker de vinger aan de pols houden en steeds alert blijven voor vragen of signalen.
Variaties
-
Is er een evenement in de gemeente? Je kan deelnemers op een ludieke manier bevragen, bijvoorbeeld enkele vragen laten beantwoorden en een gadget geven in ruil.
-
Een korte reactie-peiling via Mentimeter is snel en gemakkelijk te organiseren, en biedt tegelijk een digitale oefenkans. Het is minder tijdsintensief dan diepgaande gesprekken.
-
Buurtwerk Elegast (Antwerpen-Dam) deed een huis-aan-huisbevraging naar de digitale noden van de buurtbewoners en sprak daarnaast ook de bezoekers van het buurtwerk zelf aan. Wie het zelf kon, mocht de vragen op een tablet invullen. Wie het niet zelf kon, werd hierbij geholpen door de buurtwerker.
-
Buurtwerk De Stek (Antwerpen-Kiel) deed de nodenbevraging onder meer tijdens de bijeenkomst van een bestaande conversatiegroep.
Tip!
Geef zeker de nodige aandacht aan kwetsbare burgers om te horen wat hun noden zijn. Zij vinden het minst gemakkelijk de weg naar het bestaande aanbod.
Klik op de afbeeldingen om de fiche uit de toolbox te bekijken of download de fiche via de knop hieronder.